Anıtlı

Öncelerde Süryanice’de “Hah” olarak bilinen Anıtlı Köyü, Mardin’in Midyat ilçesinde yer almaktadır. İlk Hristiyan toplumlarının kurulduğu ve birçoğunun bugün bile yaşamlarını sürdürdüğü Anıtlı Köyü, geçmişte İpek Yolu üzerindeki önemli bir ticaret merkeziydi.

Hoşgörüsü ve barışçıl ortamıyla adını duyuran Midyat; Süryanilerin, Müslümanların, Yezidilerin ve diğer Hristiyan topluluklarının bir arada yaşadığı bir kültür beşiğidir. Dünyanın en eski Süryani Ortodoks manastırı "Mor (Aziz) Gabriel" de Anıtlı-Midyat'ta, "Tur Abdin" (Süryanice'de "Allah'ın kullarının dağı" anlamına gelir) bölgesinin merkezinde yer almaktadır. Kuzey ve doğuda Dicle Nehri, Güneyde Mezopotamya Ovası ve batıda Mardin ile çevrili olan bölge; farklı kültürleri vedilleri, çeşitli dinleri ve çok özel lezzetleri ile ziyaretçilerini eşsiz bir Orta Çağ yolculuğuna çıkarır. Bölgeyi ziyaret edenler, Anıtlı ve Midyat arasındaki yakın mesafe sayesinde, aynı kültür rotaları üzerinde her iki destinasyonun da tadını çıkarabilirler.

 Tarihi Kiliseler ve Manastırların Dünyasına Doğru…

Anıtlı'nın bulunduğu "Midyat ve Çevresi Geç Antik ve Orta Çağ Kilise ve Manastırları (Tur Abdin)", Nisan 2021'de UNESCO'nun Dünya Mirası Geçici Listesi’ne alınmıştır. Bir kireçtaşı platosu olan Tur Abdin, tarihin pek çok dönemine tanık olan, yaklaşık 80 köy ve 70 manastıra ev sahipliği yapan eşsiz bir kültür noktasıdır. Birçoğu günümüzde de aktif olan kilise ve manastırların Geç Antik Çağ'dan kalma olanları, büyük ölçüde korunmuştur. Yapılar mimari ve yapım teknikleri açısından özgünlüğünü ve bütünlüğünü korumaktadır.

Erken Bizans döneminden kalan Tur Abdin Kiliseleri ve Manastırları, manastır mimarisinin önemli örneklerini günümüze taşımaktadır. UNESCO'nun Dünya Mirası Geçici Listesi'nde yer alan Anıtlı'daki 3 manastır, Aramice'nin Edessan lehçesi olan ve Yunanca'dan Arapça'ya bir köprü dili olarak kabul edilen eski Süryanicede icra edilen asırlık geleneklere tanıklık etmektedir.  Günümüzde, Süryanice'nin neo-Aramice bir lehçesi olan ve bu topraklardaki varlığını hala sürdüren “Turoyo”,  UNESCO Atlası'nda nesli tükenmekte olan bir dil olarak kabul edilmektedir. Tarihi 6. ve 8^. yüzyıllara kadar uzanan ve ortak pek çok özellikleri olan kiliseler, bölge karakterinin bir bütün olarak anlaşılmasını sağlamaktadır. Çevredeki üzüm bağları, zeytin ve badem ağaçları ile birlikte manastırlar ve kiliseler eşsiz bir manzara oluşturmaktadır. Bölgede yüzyıllarca süren İslam yönetimi boyunca da bu manastır ve kiliseler orijinal özelliklerini korumuştur.

Meryem Ana Kilisesi'nde 15 günde bir düzenlenen ayinlerin yanı sıra, sabah ve akşam ayinleri ile Anıtlı önemli bir turistik cazibe merkezidir. Noel ve Paskalya tatilleri; hem köyü sadece dini ritüeller için ziyaret eden turistler için hem de çeşitli Midyat turlarına katılan gezginler için  oldukça önem verilen zamanlardan bir başkasıdır. İnanç turizminin yanı sıra ziyaretçiler bölgede düzenli olarak gerçekleşen; SineMardin (Uluslararası Film Festivali), Midyat Uluslararası Kültür ve Sanat Festivali, Harire Üzüm Bayramı, Mardin Uluslararası Çocuk ve Gençlik Festivali, Mardin Bienali gibi kültür, sanat, gastronomi etkinlikleri ve festivallerin tadını çıkarmaktadır.

Nerede Kalınır: Modern Bir Otelde, Taş Evde veya Bir Kilise Kompleksinde mi?

Anıtlı ziyaretçileri, genellikle 15 sertifikalı otel ve 1 konukevi bulunan Midyat'ta (köye 20 km uzaklıkta) ya da çeşitli seçenekler sunan Mardin’de (70 km uzaklıkta) konaklamayı tercih etmektedir. Midyat'taki oteller, hem eski kültürel taş mimarileri hem de modern batı tarzı olanaklarıyla öne çıkmaktadır.  Bölgedeki sembolik yapılardan biri olan Midyat Konuk Evi, pek çok Türk dizisine de ev sahipliği yapmıştır. Midyat'ın muhteşem manzarasına sahip olan 3 katlı bu taş ev, ziyaretçilerine görülmeye değer bir teras manzarası sunmaktadır.

Anıtlı Köyü’nde otantik bir deneyim yaşamak isterseniz, kompleksin içinde yer alan Meryem Ana Kilisesi'nin misafirhanesinde oda ayırtmanızı tavsiye ederiz. Bu yapının mistik ve tarihi atmosferinde, ruhani bir yolculuk deneyimi yaşayabilirsiniz. Dünyanın dört bir yanındaki Ortodoks Hristiyanlarının uğrak noktası olan Meryem Ana Kilisesi ile Anıtlı, özellikle Meryem Ana'nın 15 Ağustos'taki doğum gününden önce ve sonra binlerce ziyaretçinin akınına uğramaktadır. Bölgeyi ziyaret edenler için otellerden yerel halkın evlerine ve hatta kilisenin kalbindeki misafirhaneye kadar farklı zevklere ve bütçelere hitap eden çok sayıda konaklama seçeneği bulunmaktadır.

Eşsiz Lezzetler Denemeye ve Yöresel Deneyimler Yaşamaya Hazır mısınız?

Köylülerin evinde birlikte kahvaltı yapmaya, yerel şarap, badem ve süt ürünlerini tatmaya ve köyün gençleri tarafından yapılan bilezik ve şal gibi geleneksel hediyelik eşyalar arasında alışveriş yapmaya hazırlanın. Koyunlardan süt sağmak ve köylülerle birlikte meyve toplamak ise sizi dünyanın daha basit ve daha mutlu olduğu bir zaman dilimine götürecektir. Bölgenin samimi halkı tarafından üretilen ev yapımı Süryani şaraplarının yanı sıra yüzlerce yıllık eski tohum ve tekniklerle üretilen nohut unundan yapılan ekmekleri ile Anıtlı,  enfes lezzetler tatmak isteyenler için de eşsiz bir fırsat sunmaktadır.

Ev yapımı nar ekşisi, siyah nohut yemeği, erikli sıcak Alluciye biberi, içi doldurulmuş köfte "ikbibet", Süryani böreği, salatalık turşusu ve badem şekerlemeleri Anıtlı’nın yerel mutfak kültürünü yansıtan lezzetlerden en popüler olanlarıdır. Ayrıca bölgeye özgü yerel ağaçlardan elde edilen yenilebilir mavi bir boyayla boyanmış badem şekerleriyörede yetiştirilen bademler kullanılarak üretildiği için tat ve renk bakımından diğer badem şekerlerinden öne çıkmaktadır.